جرم رایانه ای تحصیل یا دسترس غیر مجاز به داده های سری یا شنود محتوای سری

جرم رایانه ای تحصیل یا دسترس غیر مجاز به داده های سری یا شنود محتوای سری:

امروزه با رشد فناوری و توسعه نرم افزار های الکترونیکی شاهد افرایش جرایم مرتبط با فضای رایانه ای و مجازی هستیم.

جرایم رایانه ای از جمله جرایم شایع در دادسراهای کشور تلقی میشوند.

تعریف جرم رایانه ای :

در تعریف رایانه باید گفت ک دستگاهی ک دارای حافظه قابل برنامه ریزی عملیات پیچیده منطقی و ریاضی و کلیه امور که هم اکنون در فضای مجازی شایع است را باسرعت بالا انجام و یک نتیجه ای را ارائه نماید.

در هر صورت میتوان گفت رایانه دستگاهی است سه عمل زیر را انجام دهد:

۱)دریافت داده
۲)پردازش داده
۳)اعلام نتیجه پردازش

 

داده رایانه ای:

منظور از داده از اصطلاع علم فناوری اطلاعات و ارتباطات عبارت است از:

مجموعه دانسته هایی که سیستم رایانه ای روی آن پردازش انجام میدهد تا نتیجه مورد نظر حاصل شود.

مطابق بند (ب) ماده۱کنوانسیون جرایم محیط سایبری بیان گردید و عبارت است از: هرگونه نمایش حقایق، اطلاعات یا مفاهیم به شکل مناسب ک برای پردازش در یک سیستم رایانه ای ک برنامه های مناسب در اختیار دارد و باعث میشود سیستم رایانه ای عملکرد خود را به مرحله اجرا گذارد و مورد استفاده قرار میگیرد.

اما در بند (الف) ماده۱ پیش نویسی اولیه لایحه جرایم رایانه ای نیز در تعریف داده رایانه ای آورده شده است:

هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم به شکلی مطلوب برای پردازش در یک سیستم رایانه ای یا مخابراتی است که باعث میشود سیستم های ذکر شده کارکرد خود را به مرحله اجرا گذارد.

داده های رایانه در انواع و اقسام تقسیم بندی ها و مفاهیم تعریف شده اند از جمله:

۱)داده پیام
۲)داده محتوا
۳)داده ترافیک
۴)داده قابل استناد

داده پیام چیست؟

این عبارت در مواد مختلف از قانون تجارت الکترونیک به کار رفته است و قانونگذار در مباحث دوم تا چهارم از باب اول قانون تجارت الکترونیکی به تبیین خصوصیات، شرایط، آثارو احکام داده پیام اختصاص یافته است.

قانون گذار بند(الف) ماده ۲قانون تجارت الکترونیک در تعریف داده پیام آورده است که: هر نمادی از واقعه اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری و یا فناوری های جدید اطلاعات، تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پر دازش میشود.

تفاوت بین داده های رایانه ای را داده پیام در این است که داده های رایانه ای لزوما از قابلیت پردازش برخوردارند در حالی که داده پیام ممکن است این قابلیت را نداشته باشند و به نوعی رابطه میان داده های رایانه ای با داده پیام عموم و خصوص من وجه است.

داده محتوا:

این عبارت برای نخستین بار در لایحه اولیه ای که برای قانون جرایم رایانه ای تنظیم گشته بود مطرح شد با این تعریف که:«هر نمادی از موضوعات، مفاهیم یا دستور العمل ها نظیر متن، صوت یا مفهوم چه به صورت در جریان یا ذخیره شده که جهت برقراری ارتباط میان سیستم های رایانه ای یا پردازش توسط مشخص توسط سیستم رایانه ای به کار گرفته شده و به وسیله سیستم های رایانه ای ایجاد شود.»

در حقیقت داده محتوا به هرگونه داده هایی که برخوردار از مفاهیم قابل فهم و درک برای انسان باشند داده محتوا گفته میشود.

داده ترافیک:

داده ترافیک به داده هایی که در نتیجه مبادله داده ها محتوا حاصل میشود گفته میشود. که این عبارت در بند (ج) ماده۱ پیش نویس اولیه لایحه جرایم رایانه ای و تبصره ۱ ماده ۳۲ قانون جرایم رایانه ای در تعریف واقع شده است.

که قانونگذار تعریف مندرج در تبصره۱ ماده ۳۲ قانون مرقوم را در تبصره ۱ماده ۶۶۷ قانون آیین دادرسی کیفری که ذیلا عین آورده میشود قرار داده است.

«داده ترافیک، هرگونه داده است که سامانه های رایانه ای در زنجیره ارتباطات رایانه ای مخابراتی تولید میکنند تا امکان ردیابی آنها از مبدا تا مقصد  وجود داشته باشد این داده ها شامل اطلاعاتی  از قبیل: مبدا، مسیر، تاریخ، زمان، مدت و حجم ارتباط و نوع خدمات مربوط میشود»

در حقیقت باید دانست که این گونه داده ها متن یا تصویر نیستند بلکه این داده ها یک سری ارقام و کدها و عباراتی هستند در جریان فعل و انفعالات فنی نقل و انتقال اطلاعات به وجود می آیند.

این داده ها در شناسایی مخاطبین یک ارتباط نقش کلیدی دارند.

جاسوس رایانه ای:

از دیرباز جاسوس و خیانت به کشور مورد نگرش جوامع و دولت ها بود و هرکشوری توافق سیاست های خویش قوانین جهت محکومیت این عمل خیانتکارانه تصویب وضع گردید.

قانونگذار جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۷۵ مواد مختلفی در رابطه با افشاد و در اختیار دیگران قراردادن اطلاعات، انتقال آن در شرایط جنگی و…  مقرر کرده است.

 

 

اما موضوع جاسوس رایانه ای برای نخستین بار در ماده ۱۳۱ قانون جرایم نیروهای مسلح(مصوب۱۳۸۲/۱٠/۹) برای نظامیان جرم انگاری گردید و البته تجارت آن به ماده ۲۶قانون این قانون ارجاع شده است.

تحصیل یا دسترس غیر مجاز به داده های سری یا شنود محتوای سری در حال انتقال: این عمل مجرمانه همانند دیگر جرایم در نظام کیفری دارای ارکانی سه گانه از قرار ۱:رکن قانونی۲:رکن مادی۳:رکن معنوی است.

رکن قانونی تحصیل یا دستوری غیرمجاز:

 

قسمت ابتدایی و بند (الف) ماده۷۳۱قانون مجازات(تعزیرات) رکن قانونی این جرم تلقی میشود در ماده مرقوم آمده است:

«هرکس به طور غیر مجاز نسبت به داده های سری در حال انتقال یا ذخیره شده در سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده مرتکب اعمال نیز شود به مجازات های مقرر محکوم خواهد شد».

الف: دسترسی به داده های مذکور یا تحصیل یا شنود محتوای سری در حال انتقال، به حبس از یک تا ۳ سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا شصت میلیون ریال یا هردو مجازات.

رکن مادی:

رکن مادی جرم مذکور به همان افعال ارتکباب یافته گفتع میشود. رفتاری که باعث انتساب جرم مذکور مرتکب میشوداز قرار: دسترس و شنود غیر مجاز نسبت به داده های سری است.

لازم به ذکر است تفاوت میان دسترسی غیرمجاز به داده های عمومی و غیر سری با دسترسی غیرمجاز به داده های سری به حفاظت شدن آن داده ها هستند که زمانی که این داده ها به وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده باشند برخلاف دسترس غیر مجاز به داده های سری که شروط به حفاظت نیستند.بنابراین باید در نظر داشت که جرم زمانی محقق است که

اولا: دسترسی غیرمجاز باشد ثانیا: دسترسی نسبت به داده های سری باشند.

ثالثا: صرفا نسبت به داده های سری در حال انتقال یا ذخیره شده باشد.

رکن معنوی:

تحقیق این جرم زمانی است که ارتکاب رفتار مادی عادلانه و عالمانه باشد. بنابراین این جرم زمانی محقق است که فرد در ارتکاب اعمال مذکور داده ها داشته باشد.

حال اگر شخص اشتباها یا نادانسته و ناآگاهانه به داده های سری دسترسی یابد به دلیل تحقیق رکن معنوی قابل مجازات نخواهد بود.

به عنوان مثال اگر ماموری لب تاپ یا فلش حاوی اطلاعات راگم کندو شخص آنها را پیدا کند حتی اگر هم پس از بررسی متوجه شود که چنین داده هایی در آن موجود است چنین جرمی تحقق نیست.

لازم به ذکر است که مذکور از زمره جرایم مطلق است و اثبات آن نیازی به قصد و سود، نیت خاص وانگیزه خاصی نیست.

سخن آخر:

باید توجه کرد ک جرایم مرتبط به داده های سری و رایانه ای از زمره جرایم همزمان با رشد فناوری اینجاد شده است و دولت ها جهت امنیتی و سیاسی حساسیت خاصی به آن داشته و با مرتکبین آن به جد برخورد میکنند. و از طرفی دفاع در جرایم مذکور نیازمند دقت و توجه به نکات و مقررات قانونی است. لذا توصیه میشود در دفاع از القام انتسابی مذکورحتما از مشاورت وهمراهی وکیل پایه یک دادگستری بهره مندگردید.
سایت وکیل راین یا فراهم نمودن لیست از بهترین وکلای کشور میتواند شمارا در این امر یار و همراه باشد