توسط vakilrain2_vakilrain2 · Published جولای 16, 2025
اثرات ثبت نشدن چک صیادی و اقدامات حقوقی مربوط به آن
به کمک نیاز دارید؟!
همین الان میتونید با شمارهٔ من تماس بگیرید و درباره پروندهتون با هم صحبت کنیم!
عواقب عدم ثبت چک صیادی در سامانه صیاد
یکی از مهمترین عواقب عدم ثبت چک صیادی در سامانه صیاد، از دست رفتن اعتبار آن به عنوان یک سند تجاری است. چکی که در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، دیگر از امتیازات و ویژگیهای یک چک معمولی برخوردار نیست. به عبارت دیگر، این چک به یک سند ساده و عادی تبدیل میشود که ارزش قانونی و تجاری آن به شدت کاهش مییابد.
مشکلات وصول چک: یکی از بزرگترین مشکلاتی که در صورت عدم ثبت چک در سامانه صیاد با آن مواجه میشوید، مشکلات وصول چک است. در گذشته، چکها به عنوان یکی از سریعترین و آسانترین روشهای پرداخت مورد استفاده قرار میگرفتند. اما با راهاندازی سامانه صیاد و الزامی شدن ثبت چکها، وصول چکهای ثبت نشده به مراتب دشوارتر شده است.
چرا وصول چک ثبت نشده دشوار است؟
- عدم پذیرش توسط بانکها: بانکها معمولاً چکهای ثبت نشده را نمیپذیرند و از پرداخت وجه آن خودداری میکنند.
- طولانی شدن روند وصول: برای وصول چک ثبت نشده، باید از طریق مراجع قضایی اقدام کرد که این روند بسیار زمانبر و هزینه بر است.
- عدم صدور گواهی عدم پرداخت: در صورتی که چک در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، بانکها گواهی عدم پرداخت صادر نمیکنند که این موضوع میتواند در پیگیریهای حقوقی بعدی مشکلساز شود.
مسئولیتهای حقوقی صادرکننده چک: صادرکننده چکی که در سامامه صیاد ثبت نشده باشد، مسئولیتهای حقوقی متعددی را بر عهده خواهد داشت. از جمله این مسئولیتها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پرداخت کلیه خسارات وارده: صادرکننده چک موظف است کلیه خسارات وارده به دارنده چک، از جمله خسارت تأخیر در پرداخت، هزینه دادرسی و سایر خسارات ناشی از عدم پرداخت چک را جبران کند.
- مجازاتهای کیفری: در برخی موارد، عدم پرداخت چک میتواند منجر به تعقیب کیفری صادرکننده چک شود.
تأثیر بر اعتبار فردی و تجاری صادرکننده: عدم ثبت چک در سامانه صیاد میتواند به شدت بر اعتبار فردی و تجاری صادرکننده تأثیر بگذارد. این موضوع میتواند باعث شود که:
- اعتماد دیگران به شما کاهش یابد: عدم پرداخت چک نشاندهنده عدم تعهد و صداقت شما است و میتواند باعث شود که دیگران به شما اعتماد نکنند.
- مشکلات در اخذ تسهیلات بانکی: بانکها معمولاً به افرادی که سابقه عدم پرداخت چک دارند، تسهیلات بانکی اعطا نمیکنند.
- مشکلات در انجام معاملات تجاری: عدم پرداخت چک میتواند به روابط تجاری شما آسیب جدی وارد کند و باعث شود که سایر تجار و بازرگانان با شما همکاری نکنند.
در نتیجه، عدم ثبت چک صیادی در سامانه صیاد عواقب بسیار جدی و گستردهای دارد و میتواند به مشکلات حقوقی، مالی و اجتماعی بسیاری منجر شود.

شرایط دریافت چک صیادی
با اضافه شدن چک صیادی به نظام بانکداری کشور، شرایط دریافت دسته چک دیگر به آسانی گذشته نیست. اشخاص حقیقی و حقوقی برای این که بتوانند دسته چک صیادی دریافت کنند باید از شرایط ذیل برخوردار باشند:
- داشتن حساب جاری: متقاضی دریافت دسته چک صیادی باید یک حساب جاری داشته باشد که حداقل ۲ سال از زمان افتتاح آن گذشته باشد.
- داشتن محل زندگی یا محل کار ثابت: متقاضی باید یک محل سکونت یا محل کار ثابتی داشته باشد که بتواند نشانی آن را هنگام ثبت درخواست دسته چک صیادی ثبت کند.
- نداشتن سابقه بد مالی: متقاضی دریافت دسته چک صیادی نباید سابقهی چک برگشتی یا هر نوع بدحسابی مالی دیگری داشته باشد. البته این نکته را در نظر بگیرید که اگر شخصی سابقهی چک برگشتی داشته باشد اما برای رفع سوء اثر چک برگشتی اقدام کرده باشد، میتواند برای دریافت دسته چک تقاضا دهد.
نحوه استعلام چک صیادی
استعلام چک با کد ملی کمک میکند تا ضریب اعتبار این چکها افزایش پیدا کند. در سالهای اخیر که چکهای صیادی جایگزین دستهچکههای قدیمی شدهاند، افرادی که بدحساب هستند دیگر نمیتوانند چک صادر کنند.
دریافتکنندههای چک هم میتوانند با استفاده از روش استعلام چک صیادی با کد ملی، درباره فرد صادرکننده تحقیق کنند و به وضعیت حساب او پی ببرند. به عنوان مثال، اگر وضعیت حساب صادرکننده سفید باشد، یعنی سابقه چک برگشتی ندارد. اما اگر وضعیت حساب او قرمز باشد، یعنی تاکنون چک برگشتی زیادی صادر کرده است.
به این صورت، فرد دریافتکننده چک میتواند از گرفتن چک امتناع کند و به دلیل عدم اطمینان از نقد شدن چک، با فرد صادرکننده توافق کنند تا مبلغ را به صورت دیگری دریافت کند.
روش انتقال چک صیادی
آیا انتقال چک به دیگران قانونی است؟
بله. قانون چک در ایران، امکان انتقال چک به دیگران را پیشبینی کرده است. اما برای اینکه این انتقال قانونی، معتبر و قابل استناد در محاکم باشد، باید مطابق با شرایط و الزامات مشخصی انجام شود.
چک بهعنوان یک سند تجاری، میتواند مانند پول نقد در اختیار شخص دیگری قرار گیرد، اما نحوه این انتقال میتواند اثرات مهمی در مسئولیتها و حقوق طرفین داشته باشد.
انواع روشهای انتقال چک در قانون ایران
در حال حاضر، سه روش قانونی برای انتقال چک به دیگران وجود دارد که هرکدام در شرایط خاص خود کاربرد دارند:
۱. ظهرنویسی یا پشتنویسی چک
ظهرنویسی یا پشتنویسی، سنتیترین روش انتقال چک است. در این روش، دارنده چک با نوشتن عبارتی مثل «انتقال به آقای …» و امضای پشت چک، آن را به شخص دیگری منتقل میکند. شخص جدید پس از ظهرنویسی، دارنده جدید چک محسوب میشود و حق وصول یا طرح دعوا بابت آن را خواهد داشت.
در قانون جدید چک، ظهرنویسی تنها در صورتی معتبر است که همزمان در سامانه صیاد نیز ثبت شود. یعنی انتقال فقط با امضای پشت چک کافی نیست؛ باید از طریق سامانه بانکی نیز انجام شود.
۲. انتقال از طریق سامانه صیاد (ثبت الکترونیکی)
مطابق قانون جدید صدور چک (مصوب ۱۳۹۷ و اصلاحات بعدی)، تمامی چکها باید در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت و نقلوانتقال آنها نیز از طریق این سامانه انجام شود.
در این روش، فرد دارنده چک، با استفاده از اینترنت بانک یا اپلیکیشن بانک صادرکننده، مشخصات دریافتکننده جدید را وارد کرده و چک را به صورت رسمی به وی منتقل میکند. این انتقال کاملاً قانونی و قابل ردیابی است.
مزیت مهم این روش:
کاهش احتمال جعل و کلاهبرداری
امکان اثبات مالکیت در مراجع قضایی
شفافیت در زنجیره انتقال چکها
۳. انتقال با وکالت یا اقرارنامه رسمی
در برخی موارد، شخص تمایل ندارد چک را بهصورت رسمی منتقل کند، اما میخواهد فرد دیگری آن را وصول یا به اجرا بگذارد. در این حالت، میتوان با تنظیم وکالتنامه رسمی یا اقرارنامه محضری، اختیار استفاده از چک را به فرد دیگری داد.
در این روش، چک همچنان به نام شخص اول باقی میماند، اما فرد جدید از طرف او حق اقدام دارد. این روش بیشتر در پروندههای حقوقی یا خانواده بهکار میرود.

راه حل چک ثبت نشده
قانون جدید چک برگشتی درباره چک های صیادی ثبت نشده
به موجب ماده 21 قانون جدید چک برگشتی: « … سامانه مذکور به نحوی خواهد بود که صدور هر برگه چک، مستلزم ثبت هویت دارنده، مبلغ و تاریخ مندرج در چک برای شناسه یکتای برگه چک، توسط صادرکننده بوده و امکان انتقال چک به شخص دیگر توسط دارنده، تا قبل از تسویه آن، با ثبت هویت شخص جدید برای همان شناسه یکتای چک امکان پذیر باشد…»
همچنین، مطابق تبصره 1 این ماده: « در مورد چک هایی که پس از گذشت دو سال از لازمالاجراء شدن این قانون صادر میشوند، تسویه چک، صرفا در سامانه تسویه چک (چکاوک) طبق مبلغ و تاریخ مندرج در سامانه و در وجه دارنده نهائی چک، براساس استعلام از سامانه صیاد انجام خواهد شد و در صورتی که مالکیت آنها در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، مشمول این قانون نبوده و بانک ها مکلفند از پرداخت وجه آنها خودداری نمایند… »
بنابراین، همانطور که ملاحظه می شود، مطابق قانون جدید صدور چک، چک صیادی و اطلاعات مذکور در آن، باید توسط صادرکننده آن، در سامانه صیاد ثبت شده و این اطلاعات، توسط گیرنده چک نیز تایید گردیده تا مشمول مقررات این قانون گردد؛ در غیر این صورت، بانک ها، مجاز به پرداخت وجه چک صیادی صادر شده نخواهند بود.
مجاز نبودن بانک ها، برای پرداخت وجه چک صیادی، به این معنا است که از نظر قانون جدید صدور چک، برگشت زدن چک صیادی ثبت نشده، برای دارنده آن، امکان پذیر نمی باشد. لذا، با توجه با این قانون، باید به این سوال که آیا چک ثبت نشده را می توان برگشت زد، پاسخ منفی داد.
شرایط برگشت زدن چک ثبت نشده
هرچند، قانون جدید صدور چک، به این سوال که آیا چک ثبت نشده را می توان برگشت زد، پاسخ منفی داده و کلیه بانک های کشور را از برگشت زدن چک صیادی ثبت نشده در سامانه، منع نموده، اما، از آنجا که تعداد زیادی از چک های ثبت نشده در سامانه صیاد، در حال حاضر، در دست گیرندگان ناآگاه می باشد، ضروری است تا به این مساله پرداخته شود که آیا برگشت زدن و اقدام علیه این گروه از چک های صیادی، به طور کلی منتفی بوده یا می توان تحت شرایط خاصی، اقدامی را در رابطه با آن ها انجام داد؟
در پاسخ به سوال فوق، باید گفت، برگشت زدن چک صیادی ثبت نشده در سامانه صیاد، تنها در شرایطی برای دارنده چنین چکی امکان پذیر است، که وی به صادرکننده یا انتقال دهنده چک، مراجعه کرده و از آنها بخواهد تا چک را در سامانه صیاد ثبت کنند. در مرحله بعد، خود دارنده باید با مراجعه به سامانه و از طریق بخش تایید، برای تایید چک در سامانه صیاد اقدام نموده و سپس، مجددا برای دریافت وجه چک صیادی و در صورت نبود وجه، جهت برگشت زدن آن، به بانک مراجعه کند.
در غیر این شرایط، بانک از برگشت زدن چک صیادی، خودداری کرده و گیرنده، صرفا می تواند اقدام حقوقی را بر روی چک انجام دهد که در بخش های بعدی، به شکایت از چک صیادی ثبت نشده خواهیم پرداخت.
اگر خود شما صادرکننده چک هستید و چک شما احتمال برگشت خوردن دارد، بهتراست هرچه سریع تر با دارنده چک صحبت کنید و از او مهلت بگیرید تا دیگر نیازی به رفع سوء اثر چک برگشتی نیز نداشته باشید.
جرم عدم ثبت چک صیادی در سامانه
تا اینجا دانستیم که صادرکننده چک باید چک را در سامانه صیاد ثبت کند. در غیر این صورت آن چک خاصیت تجاری خود را از دست خواهد داد و تنها سندی مدنی برای اثبات بدهکار بودن او خواهد بود. اما این سوال را میتوان مطرح کرد که آیا ثبت نکردن چک در سامانه صیاد توسط صادرکننده جرم است؟ آیا ضمانت اجرای خاصی توسط قانون برای او در نظر گرفته شده است؟
برای پاسخ به این سوال باید به قوانین مرتبط با چک مراجعه کرد. با مراجعه به قانون صدور چک به عنوان قانون خاص در این زمینه و همچنین قانون مجازات اسلامی به عنوان قانون عام حاکم در مسائل کیفری، در هیچ کجا چنین عملی جرم انگاری نشده است. با توجه به اصل قانونی بودن جرم و مجازات که بیان می دارد که هیچ عملی بدون بیان در قانون نمی تواند جرم باشد، باید گفت که ثبت نکردن چک صیادی در سامانه صیاد به هیچ عنوان عملی مجرمانه نیست.
نمونه دادخواست مطالبه وجه چک صیاد ثبت نشده در سامانه صیاد
حال در پایان یک نمونه دادخواست مطالبه وجه چک صیاد ثبت نشده در سامانه صیاد _ تهیه شده توسط تیم حقوقی موسسه نوران وکیل – مطابق با نمونه فرم “اعلامیه عدم ثبت چک در سامانه صیاد موجود در شعب بانک ها که نوعی اماره حقوقی به نفع خواهان است را خدمت شما سروران آماده نمودیم تا در نمونه های مشابه مورد استفاده شما قرار بگیرد.
خواهان : ……….(مشخصات دارنده چک )
اقامتگاه : ……….
شماره ملی : ……..
خوانده : ……….(مشخصات صادرکننده چک ثبت نشده )
اقامتگاه : …………
شماره ملی : ……….
خواسته:
۱- مطالبه وجه چک صیاد ثبت نشده در سامانه صیاد به مبلغ ۵ میلیارد ریال با احتساب خسارت دادرسی و خسارت تاخیر تادیه ۲- بدوا درخواست تامین خواسته با تودیع خسارت احتمالی
دلایل و مستندات :
۱- رونوشت شناسنامه و کارت ملی ۲- اعلامیه عدم ثبت چک در سامانه صیاد ۳ – قرارداد عادی مورخ …. ۴ – رونوشت برگ چک شماره …..۵- اظهارنامه شماره…..
شرح دادخواست
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان……….( محل صدور چک یا وقوع عقد یا اقامتگاه خوانده)
با سلام و عرض ادب
احتراما به استحضار می رساند خوانده محترم آقای…………یک فقره چک صیاد به شماره……………… در تاریخ سررسید (…/…/…) به مبلغ……ریال به عهده بانک …….. شعبه ……. در وجه اینجانب…………….( خواهان) صادر نموده است.طبق قرارداد عادی مورخ…… فی مابین( رونوشت قرارداد ضم دادخواست تقدیم حضور است) که تعهد منشاء صدور برگ چک فوق بوده است ، خوانده محترم در بند (۳ )آن متعهد بوده که مشخصات چک صادر شده را حداکثر تا ۴۸ ساعت از تاریخ قرارداد فوق در سامانه صیاد ثبت کند. اما متاسفانه تا یومنا هذا از ثبت چک در سامانه امتناع می ورزد و اینجانب طی ارسال اظهارنامه ای به خوانده (رونوشت ان ضم دادخواست است) مبنی بر ثبت برگ چک صیاد فوق الذکر اقدام نماید. حال اینجانب در مورخ ……طبق بخشنامه شماره ۱۱۷۵۳۳ مورخ ۱۴۰۱.۵.۱۱ بانک مرکزی فرم اعلامیه عدم ثبت چک در سامانه صیاد از بانک محال عیله را درخواست نمودم که این اعلامیه ضم دادخواست تقدیم حضور می گردد. نهایتا اینجانب دارنده با حسن نیت چک صیاد ثبت نشده با تقدیم این دادخواست از محضر دادگاه محترم تقاضای ۱: بدوا صدور قرار تامین خواسته به استنادا به بند( د) ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی با ایداع خسارت احتمالی ۲: محکومیت خوانده به پرداخت وجه چک شماره….. با احتساب خسارت های دادرسی و خسارت تاخیر تادیه مورد استدعاست.لازم به ذکر توضیحات کامل در لایحه تکمیلی متعاقبا در جلسه رسیدگی تقدیم حضور می گردد.
- لیست بهترین وکیل ملکی در رشت (آپدیت جدید) دعاوی ملک و ساختمان
- لیست بهترین وکیل کیفری در رشت و گیلان ( آپدیت جدید)
- بهترین وکیل قرارداد پیش فروش آپارتمان در رشت و گیلان(آپدیت جدید)
- ليست بهترين وكيل طلاق در رشت و گیلان ( آپدیت جدید)
- وکیل جرایم ساخت و ساز غیر مجاز در رشت+گیلان (آپدیت 1404)
- وکیل روابط نامشروع و تجاوز به عنف در رشت +گیلان (آپدیت 1404)
- لیست بهترین وکیل ضرب و جرح در رشت/گیلان(آپدیت جدید)
- لیست بهترین وکیل جرایم اینترنتی در رشت و گیلان(آپدیت جدید )
- وکیل ضرب و جرح و نزاع دسته جمعی در رشت+گیلان (آپدیت 1404)
- لیست بهترین وکیل ارث و انحصار وراثت و میراث در رشت (آپدیت جدید)
- لیست بهترین وکیل روابط نامشروع در رشت+گیلان(آپدیت جدید)
- بهترین وکیل جرم مواد مخدر در رشت و گیلان ( آپدیت جدید)
- بهترین وکیل فروش مال غیر در رشت آپدیت (1404)
- لیست بهترین وکیل طلاق در رشت شرایط گرفتن طلاق( آپدیت جدید)1404
- لیست بهترین وکیل سرقت در رشت /گیلان(آپدیت جدید )
- بهترین وکیل مشروبات الکی در شهر رشت و استان گیلان
- بهترین وکیل جرم کلاهبرداری رشت
- لیست بهترین وکلای ملکی رشت و گیلان (آپدیت جدید)
- وکیل شهر رشت
- وکلای طلاق در رشت (آپدیت سال 1403 )
- لیست بهترین وکیل مواد مخدر در رشت (آپدیت جدید)